ដោយ៖ CEN
១៤ កក្កដា ៖ អាមេរិកបញ្ឈប់លែងឲ្យចរាចរក្រដាសប្រាក់ ៥០០$ ១.០០០$ ៥.០០០$ ១០.០០០$ និង ១០០.០០០ $ ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦៩
រូបិយវត្ថុដែលមានខ្នាតតម្លៃខ្ពស់ (ក្រដាសប្រាក់ធំ) បានត្រូវគេស្គាល់ទូទៅចាប់តាំងពីការចេញផ្សាយដំបូងរបស់រដ្ឋាភិបាល អាមេរិកក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ ។ ក្រដាសប្រាក់ដែលគេនិយមកាន់គឺក្រដាស ៥០០ ដុល្លារ ១.០០០ ដុល្លារ ៥.០០០ ដុល្លារ និង ១០.០០០ ដុល្លារ បានចេញផ្សាយក្នុងឆ្នាំ ១៨៦១ ក្នុងនោះក្រដាស ៥.០០០ និង ១០.០០០ ដុល្លារអាមេរិកបានត្រូវដាក់ឲ្យចរាចរក្នុងឆ្នាំ ១៨៧៨ ។ មានម៉ូដ និងប្រភេទខុសៗគ្នាជាច្រើននៃក្រដាសប្រាក់ដែលមានខ្នាតតម្លៃខ្ពស់ ។
ក្រដាសប្រាក់ដែលមានខ្នាតតម្លៃខ្ពស់ (រួមទាំងក្រដាសដែលមានខ្នាតតម្លៃ ១ដុល្លារ រហូតដល់ ១០០ដុល្លារ) បានត្រូវចេញផ្សាយ (លើកទីពីរ) ក្នុងឆ្នាំ ១៩២៩ ក្នុងទំហំតូចជាងមុន ដែល នៅរក្សាទម្រង់រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ ៖
- ក្រដាស ៥០០ ដុល្លារ៖ រូបលោក វីលៀម ម៉ាកគីនឡេ (William McKinley) ប្រធានាធិបតីអាមេរិកទី ២៥ (ឆ្នាំ ១៨៩៧-១៩០១)
- ក្រដាស ១.០០០ ដុល្លារ៖ រូបលោក ហ្គ្រូវើ ក្លេវើលែន (Grover Cleveland) ប្រធានាធិបតីអាមេរិកទី ២៤ (ឆ្នាំ ១៨៨៥-៨៩ និង ឆ្នាំ ១៨៩៣-៩៧)
- ក្រដាស ៥.០០០ ដុល្លារ៖ រូបលោក ជេមស៍ ម៉ាឌីសុន (James Madison) ប្រធានាធិបតីអាមេរិកទី ៤ (ឆ្នាំ ១៨០៩-១៧)
- ក្រដាស ១០.០០០ ដុល្លារ៖ រូបលោក សាលម៉ុន ភី ឆេស (Salmon P. Chase) រដ្ឋមន្ត្រីយុត្តិធម៌ទី ៦ (ឆ្នាំ ១៨៦៤-៧៣)
- ក្រដាស ១០០.០០០ ដុល្លារ៖ រូបលោក វូដរ៉ូវ វីលសុន (Woodrow Wilson) ប្រធានាធិបតីអាមេរិកទី ២៨ (ឆ្នាំ ១៩១៣-២១)
ម៉ូដក្រដាសប្រាក់ទាំងសងខាង គឺជាការងារវិចិត្របែបអរូបីដែលមាន កំណត់សម្គាល់ខ្នាតតម្លៃដ៏ស្រស់ស្អាត។ ក្រដាសប្រាក់ទាំងអស់ត្រូវបានបោះពុម្ពជាពណ៌បៃតង លើកលែងតែស៊េរីក្រដាសប្រាក់មាសឆ្នាំ ១៩៣៤ ដែលត្រូវបានបោះពុម្ពជាពណ៌ទឹកក្រូចនៅផ្នែកម្ខាងទៀត ។ ប្រភេទក្រដាសប្រាក់ឆ្នាំ ១៩៣៤ ទាំងអស់នេះ (១០០ $, ១០០០$, ១០.០០០$, និង ១០០.០០០$) បានត្រូវចេញផ្សាយ បន្ទាប់ពីស្តង់ដារមាសបានត្រូវច្បាប់ហាមឃាត់ ហើយមាសត្រូវបានរឹបអូសជាដាច់ខាតដោយបទបញ្ជារបស់ប្រធានាធិបតី លោក ហ្វ្រែងគ្លីន រូសេវែល (Franklin Roosevelt) នៅថ្ងៃទី ៩ ខែមីនា ឆ្នាំ ១៩៣៣ ហេតុនេះហើយទើបក្រដាសប្រាក់ទាំងនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់តែ ប្រតិបត្តិការក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលប៉ុណ្ណោះ និង មិនត្រូវបានចេញផ្សាយដល់សាធារណៈជននោះទេ។ ក្នុងចំណោមក្រដាសប្រាក់ទាំងនេះ មានតែក្រដាស ១០០.០០០ ដុល្លារប៉ុណ្ណោះមើលទៅរាងចម្លែកខុសគេបន្តិច ខណៈដែលវាជាក្រដាសប្រាក់មាសតែមួយគត់បោះពុម្ពក្នុងឆ្នាំ ១៩៣៤។ ក្រដាសប្រាក់ ១០០.០០០ ដុល្លារនេះលែងបន្តបោះពុម្ពនៅឆ្នាំ ១៩៤០ ។ ក្រដាសប្រាក់ដទៃទៀតក៏ត្រូវបានបោះពុម្ពជាពណ៌ខ្មៅ និង បៃតងវិញ ។
ទោះបីជាក្រដាសប្រាក់ទាំងនេះ តាមន័យបច្ចេកទេសនៅតែមានតម្លៃខាងផ្លូវច្បាប់ ក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ដោយ ក៏ក្រដាសប្រាក់ដែលមានខ្នាតតម្លៃខ្ពស់ទាំងនេះ ($៥០០, $១,០០០, $៥,០០០, និង $១០០,០០០) បានត្រូវបោះពុម្ពលើកចុងក្រោយបំផុតក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៥ និង ឈប់ត្រូវបានប្រើជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ១៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ១៩៦៩ ដោយប្រព័ន្ធរតនាគារអាមេរិក ។ មានក្រដាសប្រាក់ ១០.០០០ ដុល្លារ តែ ១០០ សន្លឹកប៉ុណ្ណោះបានត្រូវរក្សាទុកបានយ៉ាងល្អជាច្រើនឆ្នាំដោយលោក Benny Binion ជាម្ចាស់កាស៊ីណូ Binion’s Horseshoe ក្នុងទីក្រុងឡាសវ៉េសហ្គាស រដ្ឋណេវ៉ាដា ជាទីដែលក្រដាសប្រាក់ទាំងនេះបានត្រូវតាំងបង្ហាញនៅក្នុងកញ្ចក់ជ័រ ដែលស្រោបជិតមួយ ។
ក្រោយពីការប្រកាសឈប់ប្រើក្រដាសប្រាក់ទាំងនេះមក រតនាគារអាមេរិក បានចាប់ផ្តើមប្រមូលយកក្រដាសប្រាក់ធំ ឬ ក្រដាសប្រាក់ដែលមានខ្នាតតម្លៃខ្ពស់ទាំងនេះ ចេញពីចរាចរណ៍ក្នុង ឆ្នាំ ១៩៦៩ ។ គិតត្រឹមថ្ងៃទី ៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០០៩ មានក្រដាសប្រាក់ ១០.០០០ ដុល្លារតែ ៣៣៦ សន្លឹកតែប៉ុណ្ណោះដែលនៅសេសសល់ ចំណែកក្រដាសប្រាក់ ៥០០០ ដុល្លារនៅសល់ ៣៤២ សន្លឹក និងក្រដាសប្រាក់ ១.០០០ ដុល្លារ នៅសល់ ១៦៥.៣៧២ សន្លឹក ។ ដោយសារតែភាពកម្ររបស់ប្រាក់ទាំងនេះ ក្រុមអ្នកប្រមូលរបស់របរដេញថ្លៃអាចនឹងពិចារណាទិញយកក្រដាសប្រាក់ ទាំងនេះក្នុងតម្លៃថ្លៃជាងតម្លៃពិតនៅលើក្រដាសប្រាក់ទាំងនេះទៀត។ ក្រដាសប្រាក់ទាំងនេះមួយចំនួនបានស្ថិតនៅក្នុងសារៈមន្ទីរជាច្រើននៅ ជុំវិញពិភពលោក។
សម្រាប់បណ្តារដ្ឋជាច្រើន ក្រដាសប្រាក់ទាំងនេះធ្លាប់បានត្រូវប្រើដោយធនាគារ និង រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធសម្រាប់ប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុទ្រង់ទ្រាយធំពី ឆ្នាំ ១៨៦៥ ដល់ ១៩៣៤ ។ ទោះយ៉ាងណា ការណែនាំនូវប្រព័ន្ធរូបិយវត្ថុតាមប្រព័ន្ធអេឡិចត្រូនិចបានធ្វើ ឲ្យប្រតិបត្តិការទូទាត់ជាសាច់ប្រាក់ទ្រង់ទ្រាយធំក្លាយជាហួសសម័យ ។ នៅពេលគួបផ្សំគ្នាជាមួយនឹងក្តីបារម្ភអំពីការក្លែងបន្លំក្រដាសប្រាក់ និង ការប្រើប្រាស់ក្នុងសកម្មភាពខុសច្បាប់ដូចជាការជួញដូរថ្នាំញៀន ខុសច្បាប់ និង ការលាងលុយ អាមេរិកទំនងនឹងមិនចេញរូបិយវត្ថុដែលមានខ្នាតតម្លៃធំរបៀបនេះឡើងវិញ ក្នុងពេលអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខនេះទេ ថ្វីបើចំនួនអតិផរណាបានកើនឡើង ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៦៩ក៏ដោយ។ យោងតាមវេបសាយរបស់ ក្រសួង រតនាគារអាមេរិកបានឲ្យដឹងថា “ខ្នាតតម្លៃរូបិយវត្ថុបច្ចុប្បន្នរបស់យើងក្នុងផលិតកម្មគឺ $១, $២, $៥, $១០, $២០, $៥០, និង $១០០។ ទាំងក្រសួងរតនាគារ និង ប្រព័ន្ធរតនាគារគ្មានផែនការណាមួយដើម្បីផ្លាស់ប្តូរខ្នាតតម្លៃដែលកំពុងប្រើប្រាស់សព្វថ្ងៃនេះទេ”៕
ក្រដាស ៥០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៨៧៩
ក្រដាស ៥០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៩១៨
ក្រដាស ៥០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៩៣៤
ក្រដាស ១០០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៩១៨
ក្រដាស ១០០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៩៣៤
ក្រដាស ១០០០ ដុល្លារដែលមានផ្នែកម្ខាងទៀតពណ៌ទឹកក្រូច ចេញឆ្នាំ ១៩៣៤
ក្រដាស ៥០០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៨៧៨
ក្រដាស ៥០០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៩១៨
ក្រដាស ៥០០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៩៣៤
ក្រដាស ១០០០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៩១៨
ក្រដាស ១០០០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៩២៨
ក្រដាស ១០0០០០ ដុល្លារ ចេញឆ្នាំ ១៩៣៤
រុក្ខជាតិនេះត្រូវបានចាត់ទុកថា ជាបុប្ផារីកដែលមានទំហំធំជាងគេបំផុត ដោយមាន អង្កត់ផ្ជិត ជិត១ម៉ែត្រ និងមានទម្ងន់ ប្រហែល ១១គីឡូក្រាម។ ផ្នែកកណ្តាលនៃផ្កា មានប្រហោង ដែលអាចដក់ទឹកបាន ជិត៧លីត្រ។ វាជាប្រភេទផ្កាដែលមានក្លិនស្អុយ គ្មាន មែក, ស្លឹក និង ឬស។
រុក្ខជាតិនេះលូតលាស់នៅក្នុងដី រួចបញ្ចេញផ្កាផុតពីដី ដើម្បីធ្វើជាអន្ទាក់ចាប់សត្វល្អិត ដែលត្រូវទាក់ទាញដោយសាក្លិនរបស់វា ក្នុងមួយរយះពេលខ្លី រួចដោះលែងវិញ នៅពេល ដែលផ្ការីកធំ។
ផ្កានេះមានក្លិនអាក្រក់ណាស់ ហើយតែងតែចាប់សត្វល្អិតទុក១យប់ មុននឹងដោះ លែងវិញ នៅថ្ងៃបន្ទាប់ ជាមួយនិងលំអងផ្កាជាច្រើនទៅជាមួយ។
វីរៈ ដារ៉ា Dara Vireak 